वर्षांतर

[Updated]

"एक वर्ष झालं कि घोड्या!" शेवटच्या exam नंतर गोव्याला जाऊन ढोसलेल्या दारूचा वास जातो न जातो तोच job चालू झाला होता आणि आज, अक्षरशः बघता बघता एक वर्ष उलटलं कि! चार quarters, एक performance review, बारा महिने आणि ३६५ दिवस जगुन पण झाले च्यायला , मी officially म्हातारा पण झालो :P

Techinically सांगायचं तर २-३ आठवड्यापूर्वीच माझा हा वाला 'वाढदिवस' झाला - पण नेहमीप्रमाणे त्या दिवशी काहीच 'वाढ' झाल्यासारखं वाटलं नव्हतं - ते म्हणा कधीच वाटत नाही - पण काहीतरी विचित्र, वेगळ अस feeling पण नव्हतं - ते असं काहीतरी छोट्या छोट्या गोष्टींमधूनच कळत जातं - for example - friendship day :) तसं बघायला गेलं तर या वेळेला पण मागच्या वेळ सारखाच आणि मागच्या वेळ एवेढाच राडा आणि गोंधळ घातला पण मुद्दा असा कि मागच्या वर्षी आणि या वर्षी मी ज्या लोकांबरोबर होतो - ते २ sets अक्षरशः mutually exclusive होते - अर्थात एक दोन अपवाद सोडून ! आणि मग वाटून गेलं खरच केवढं बदललय सगळं, आतून बाहेतून! Stress points, pressure चे मुद्दे , दिनक्रम , body clock अगदी अथपासून इथिपर्यंत सगळं :-)

तसं बघायला गेलं तर कुठलाच बदल हा चांगला किंवा वाईट नसतो - तो फक्त अपरिहार्य असतो! आणि कितीही तयारी केली , कितीही मानसिक समजूत घालून ठेवली तरीसुद्धा कोण कुठल्या change ला कसा, कितपत adapt होईल हे काळच ठरवतो. लोकं म्हणतात कि बदल त्यांनाच मानवतो जे बदलायला तयार असतात - but i don't think its about being the fittest to survive the change, its about surviving the change to be the fittest. हे म्हणजे लाटा उसळणाऱ्या समुद्रात उभं राहण्यासारखं आहे. आपण एकाच जागी राहायचा ठरवलं तर आपल्याच नाका-तोंडात पाणी जाणार आपलीच चिडचिड होणार आणि main म्हणजे आपल्यालाच त्यांची मजा नाही अनुभवता येणार! त्याउलट जर आपण क्षणभर रोवलेले पाय सोडून तरंगायला तयार असलो, तर लाटांच्या लयीत वर खाली होणं काही फारसं अवगढ नसतं :) लाटा तर relentlessly येतंच राहणारेत - त्या थांबवण्याची क्षमता आपल्याकडे कधीच नव्हती - त्या आपल्यावर आदळतच राहणारेत - त्यांना आदळू द्यायचा का नाही हा option सुद्धा आपल्याकडे कधी नव्हताच - कधीच नसणारे....असो. :)

आता नवीन जॉब, नवीन माणसं, नवीन काम, नवीन जग - या सगळ्या tangible गोष्टी झाल्या - पण याचबरोबर खूप साऱ्या intangible गोष्टी पण आहेत ज्यांच्यामुळे i had a real blast this year!! अर्थात सगळ्याच, सगळ्यांना सांगण्यासारख्या नाहीत - पण at least काही factors तरी नक्की deserve करतात :) ->

1)"s/w मध्ये जॉब आहे" हे सांगितल्यावर उंचावणाऱ्या भुवया, अगदी थोडेसेच पण तरीही noticeable असे मिचमिचे झालेले डोळे , "हो का?" "बर बर" "छान हो" वगैरे घिसेपिटे responses आणि "हा पण त्यांच्या team मध्ये गेलेला दिसतोय" असं बोलणार ते कुत्सित हास्य - विशेषतः काका-काकू वयोगटातल्या लोकांचं - या सगळ्याची पहिल्यांदा सवय करून घ्यावी लागली :) तसं बघायचं तर मी s/w engineersच्या सेकण्ड generation मधला आहे असं म्हणायला हरकत नाही - त्यामुळे ' s/w चे लोक म्हणजे जास्त पगार मिळणारे आणि म्हणून स्वताला दीड शहाणे समजणारे ' हि समजूत आता रुजून कुजून जुनी झालीये - so तुका म्हणे याबद्दलचे वाद मला तरी फारसे सहन करायला लागले नाहीत.

2) माझ्या कंपनी च नाव - 'Marvell Semiconductors' -
"हि कुठली कंपनी बरं? तुला IBM/Infosys ची offer होती असं म्हणाला होतास ना? काय झालं त्याचं? तिकडं का बर नाही गेलास??" असं जेव्हा चेहऱ्यावर आर्त भाव आणून "कुठे आहेस तू" या प्रश्नाच्या माझ्या उत्तरावर लोक react करायचे तेव्हा खरच a little part of me used to die inside :) यात कुणाचीच काहीच चूक नाही - माझी मात्र पक्की विकेट गेलेली असायची!

3)चंगळवाद
वडा पाव २ चा ५, ५ चा १० आणि १० चा २० झालाय म्हणून कुरकुर काही थांबवली गेलेली नाही - फक्त आता वडा पाव खाण्याचं प्रमाण मात्र कमी झालंय . high-earning-high-spending-mall संस्कृती वगैरे वगैरे वादात मला पडायचंच नाहीये - किंवा rather ते नंतर कधीतरी - पण एक गोष्ट मात्र खरी - कि स्वत कमावलेले पैसे खर्च करताना जे भारी वाटतं ते शब्दात नाही सांगता येणार -
पैसे चांगल्या पद्धतीने, कसे खर्च करायचे हे खूप कमी लोकांना कळत, मान्य!
आहेत म्हणून फक्त दिसेल त्यावर पैसे खर्च करणं हा शुद्ध मूर्खपणा आहे, मान्य!
पण हि चंगळवादाची definition च नाही मुळी - हि तर नुसती 'चंगळ' झाली :P
चंगळवाद हा peer pressure नि येतो - "shit अजून आपल्याला Basho's कुठं हे माहिती नाही" , "अजून चांदणी चौकातल्या Apache मध्ये जायचं राहिलंय" - "आयला अजून Casanova मध्ये नाही गेलेलो" असं जेव्हा अगदी 'आतून' वाटायला लागत ना तेव्हा वेळ आलेली असते चंगळवाद join करण्याची! चंगळवाद हि म्हणून तर एक चळवळ आहे - joint effort - distributed system - असो चंगळवादाचा detailed manifesto नंतर कधीतरी :-P

4)Recession -
एखादं अवजड दार खालती पडून बंद होण्याच्या just आधी खालच्या फटीतून - निसटून वाचलेली batch - म्हणजे माझी batch! आम्ही s/w industry मध्ये पाऊल ठेवलं ना ठेवलं तोच recession चालू झालं - timing पण अगदी सुरेख जुळून आलं तसं आमचं! ३-४ महिन्यातच काहींचे जॉब गेले - ऑफिस मधल्या सगळ्या freebies बंद झाल्या - आणि नाही म्हटलं तरी एक tension च फिलिंग आलेलं असायचं - पण जाऊ दे - कदाचित हा पण एक lesson च होता - सुरुवातीलाच या पेशाचा भेसूर चेहरा बघायला मिळाला, असो :)

५) रोजच्या बोलण्यामध्ये आलेलं sophistication - म्हणजे असं निदान मला तरी वाटतंय -
'mail-a-mail-i' मध्ये येणारे references बाजूला ठेवले तरी बोलण्यामध्ये सुद्धा Thank you - sorry - thanks - वगैरे म्हणायचं प्रमाण वाढलंय - परवा तर चक्क मी movies आणि serials कॉपी करून घेतल्या नंतर एका मित्राला thank you म्हणालो - त्याला पण जरा चुकल्या चुकल्या सारखं झालं असेल :-P

तर म्हणता म्हणता एक वर्ष तरी survive झालंय बघू पुढे काय होतं ते - पुढचं पुढे :)

-----------
वेदांग नि seriously मनावर घेऊन ह्या Post च English मध्ये भन्नाट translation केलेलं आहे - इथे .
धन्यवाद वेदांग!

नाटकीपणा - भाग एक

[Long Post]

खर सांगायच तर नाटकातल मला ओ-की-ठो कळत नाही। कॉलेज च्या काळात पुरुषोत्तम, फिरोदियाशी आपला सम्बन्ध फक्त जोरजोरात cheering करायला जाणे, घसा फोडून बोम्बलायला मिळणे आणि बाकीच्या colleges च्या पोरी बघायला जाणे एवढाच होता. आम्ही आपले बोरू-बहाद्दर - मारे हे पुस्तक वाचलय, ती कथा वाचलिये अस सांगत फिरणारे - असो. तर मुद्दा असा की भले आपल्याला एखाद्या विशयातल टिचभर जरी कळत असल तरी मनसोक्त, कुणाचीही तमा न बाळगता ते ज्ञान पाजळायला blog ही सोप्पी पळवाट आहे - नव्हे गेल्या काही महिन्यात असे हजारो self-proclaimed blogs वाचून हे गरजेचच आहे हे मला पटलय. अहो orkut, twitter एवढच blogger वरचा अकाउंट असण महत्वाच आहे अस म्हणतात लोक - तर मग अशाच एका blogger च वाक्य - त्याच्या परवानगीशिवाय ढापून मी वापरतो - ' अगदी पुण्यात बटाटे कुठे चांगले मिळतात तिथपासून ते Estonia च्या अर्थव्यवस्थेवर s/w industry recession चे उमटलेले पडसाद' यावर मी छातीठोकपणे मत मांडूनच राहणार! आणि म्हणूनच जरी भले माझे ५-६ मित्रच हा ब्लॉग वाचत असले ( च्यायला orkut आणि facebook वर अधाशासारखे friends add करून काही उपयोग होत नाही सांगतो ) तरी मारे greatBong वगैरे तत्सम कसलेल्या bloggers सारखं मी वरती 'Long Post' अस चावटपणे लिहिलंय हे सूज्ञांच्या लक्षात आल असेलच :-P

हा तर मुद्द्याची बात - नाटकं. गेल्या ३ आठवड्यांच्या कालावधीत मी पक्की '५' नाटकं बघितली. आता प्रायोगिक, experimental, artistic, aesthetic, भन्नाट, तुफान, layyyy bhaaarrrii, फोडलंय, एक वेगळीच संवेदनशीलता लागते अशी नाटकं बघायला, वगैरे सगळी विशेषणं लागू होतील अशी नाटक होती ती. खरं सांगायचं तर " झेपत असेल तर बघा नाहीतर उगाच नंतर कळलं नाही म्हणून शिव्या घालत रडत बसू नका " हा सुप्त encrypted अर्थ या सगळ्या विशेषणा मागे दडलाय हे मला अनुभवांती कळलंय आता. तसं बघायचं तर अशा नाटकांना 'spoilers' असा काही प्रकार नसतो - त्यामुळे तुम्ही हि नाटकं बघणार असाल किंवा बघणार नसाल, बघितली असतील किंवा नसतील, माझ्या विशेष टिप्पण्या (म्हणजे अचरटपणा) वाचून काही फरक पडेल असं मला वाटत नाही. Again, मला साहित्यिक बारकावे, theatrical भावभावना, artistic संवेदनशीलता वगैरे कळत नाही. मी आपला एक पोट सुटलेला, केस विरळ होत चाललेला, चंगळवादी संस्कृतीचा पामर s/w engineer आहे - अजाण अबोध बालक - आणि म्हणून हि बडबड सर्वतोपरी 'उथळ' आहे हे ओघानी आलच :-)

१. "आ जा मेरी गाडी में बैठ जा"
मी सुरुवातीला ठरवलं होता कि २-३ वाक्यात आधी नाटकाची theme सांगायची आणि मग पुढे जायचं पण देवाशप्पथ खरं सांगतो खोटं बोलत नाही - मला हे नाटक कशाबद्दल आहे, काय आहे, का आहे, purpose काय, जे घडतंय ते का घडतंय, कस, कुठे, कधी, का काहीच कळलं नाही. स्त्री-पुरुषांमधले संबंध - वेगवेगळ्या वयोगटातले , वेगवेगळ्या वयोगटातल्यांचे ; कालानुपरत्वे येणारा relationship मधला शीळेपणा; एका मर्यादेबाहेर एकमेकांना ''granted for' धरले जाणे; पोटतिडीकीने, तिरस्काराने दुसर्याला लागेल असे बोलणे आणि नुसते बोलणे नाही तर ते अक्षरशः ओरबाडून सांगणे; प्रेमात पडण्याची अधीरता, प्रेमात पडल्या नंतरची स्वताच स्वताची केलेली ससेहोलपट या आणि अशा अनेक भावनांचा नुसता भडीमार होतो. २ नच पात्र आहेत पण तरीही खूप loud, बटबटीत वाटत. पण त्याला कुठेच कथेचा एकसंधपणा नाही आणि अशी काहीच theme नसल्यानी नको तिकडे हशा मिळतो, हिरो नि shirt काढल्यावर शिट्ट्या मारणे वगैरे अचकट प्रकार चालू होतात आणि माणूस bore होतो. त्यात दीर्घांक. १२० minutes सलग.मला almost झोप लागली होती पण मित्रानी अगदी हातवारे वगैरे करून उठवलं म्हणून. त्यात हे कुठल्यातरी Russian का greek का egyptian कथेच नाट्यरूपांतर आहे - मला खरच लक्षात ठेवावं वाटलं नाही - कारण उगाच नंतर शोधून ती कथा वाचालीये वगैरे भानगडच नको म्हणल :)

2. "तू"
आत्तापर्यंत बरीच पारितोषिक मिळवलेलं आणि सर्वार्थानं नावलौकिक वगैरे असलेलं हे नाटक. विषय अर्थात प्रेम आणि लिहिलंय एका कवयित्री नि. कवीला कुठल्या डोळ्यांनी, कुठल्या चष्म्यातून, कुठल्या आवरणातून जग दिसत कोण जाणे - तासंतास बडबड केली तरी देखील शब्दात मांडता येणार नाहीत अशा भावना ज्यांना दहा ओळीत सुबकपणे बंदिस्त करता येतात त्यांना माझं seriously दंडवत. यात एक साधारण ५० कविता आहेत - गद्य स्वरुपात - अगदी slightly connected stories च्या format मध्ये गुंफलेल्या , arabic किंवा persian backdrop असलेल्या. नाटक सुरु होतं एका प्रियकर प्रेयसी च्या उत्कट प्रवेशापासून. नंतर खूप खूप प्रेम, विरह, दुख, मदिरा, बेधुन्दी, बेहोशी, स्वताला झोकून देणं, हरवून जाणं, जगाच्या आणि जीवाच्या अंतापर्यंत मी तुला शोधेन, मी तुझ्यासाठी थांबेन वगैरे सगळं होतं. कलाकार बरेच आहेत, सगळेच चांगले कसलेले, energetic आहेत. नाटक खिळवून नक्की ठेवतं पण मला असं कुठेतरी वाटलं कि हे लोकं कवितेचं interpretation आपल्यावर enforce करतायत - कविते मधली भावना त्यांच्या अभिनयानी नक्कीच जास्त 'ग्राफिक' स्वरुपात बाहेर येते - पण मग 'कविता भावली' हे जे feeling प्रत्येकाला येत कधी न कधी तरी एखादी कविता वाचल्यावर - जे प्रत्येकाचं वेगळं असतं, unique असतं आणि ते त्याच्या मानसिकतेशी जोडलेलं असतं - तेच कुठे तरी हरवून गेलं असं वाटतं.

असो आज एवढंच 'उंटावरून शेळ्या हकण'....... बाकिच नंतर

क्रमशः